(สองย่อหน้าแรกสปอยล์ตอนท้ายของเวียงแว่นฟ้านิดนะคะ)

ในตอนท้ายของเรื่องยิ่งน้ำเน่าเข้าไปกันใหญ่

และไม่อยากจะบอกเลยว่า มันมาสนุกเอาตอนน้ำเน่าได้ที่นี่เอง

เรื่อยๆ มาทั้งเล่ม มาสนุกเอาตอนใกล้จะจบนี่แหละ

ในตอนท้ายของเวียงแว่นฟ้า เมืองรามตามไปชิงบัวบุรีคืนมาจากเจ้าม่อนฟ้า

ที่ชายแดนเมืองนายติดเมืองหมอกใหม่

แต่กลับพลาดพลั้งถูกเจ้าม่อนฟ้าลอบแทงทีเผลอ ทำให้บาดเจ็บปางตาย

เมืองรามกลับรอดชีวิตด้วยการช่วยเหลือจากทหารของเมืองหมอกใหม่

ผู้ยึดทั้งอาวุธและเงิน แล้วตั้งใจฝึกให้เขาเป็นทหารเพื่อเกณฑ์ไปรบกับเชียงใหม่

เมืองหมอกใหม่ในครานั้น ปกครองด้วยเจ้าโกหล่าน ชายผู้สับปลับเชื่อถือไม่ได้

บ้างก็สวามิภักดิ์กับเมืองนาย (เมืองของลุงของเจ้าม่อนฟ้า)

บ้างก็สวามิภักดิ์กับเมืองเชียงใหม่ (เมืองที่มีบุญคุณต่อเมืองราม)

แต่เจ้าโกหล่านก็ไม่เคยภักดีต่อใครจริง มักหาโอกาสลอบตีแบบกองโจรเรื่อยมา

เมืองรามจะต้องอยู่ใต้อำนาจของคนอย่างโกหล่าน ก็น่าคลางแคลงใจว่าผู้เขียน –

จะรังสรรค์ชีวิตของชายหนุ่มผู้แสนดี แสนซื่อ (บื้อ .. ในด้านความรัก)

ให้ไปจบตรงที่ใด เพราะฉะนั้น มาตามอ่านหนึ่งฟ้าด้าวเดียวต่อด้วยกันค่ะ

สำหรับในเล่มหนึ่งฟ้าดินเดียว ..

ปัญหาพิพาทเรื่องป่าไม้ยังคงตามมาเป็นปัญหาสำคัญของเชียงใหม่

ในสมัยของเจ้าหลวงองค์ใหม่ (เจ้าหลวงองค์ที่ 7 แห่งราชวงศ์เจ้าเจ็ดตน ..

เจ้าบุรีรัตน์จากเรื่องเดิม เทียบได้กับเจ้าพระเจ้าอินทวิชยานนท์ตามประวัติศาสตร์)

เจ้าหลวงองค์ใหม่นี้มิได้มีท่าทีแข็งกร้าวเช่นเจ้าหลวงองค์เดิม

ทรงมีจิตใจเมตตา แต่ก็ไม่เข้มแข็งเด็ดเดี่ยว ไม่โปรดการสู้รบหรือพิพาท

ในส่วนของตัวละครที่เป็นข้ารับใช้ ..

ห้าปีผ่านไป เปิดเรื่องมาแบบงงๆ เมืองรามกลับมารับใช้เจ้าเชียงใหม่ได้ไงไม่รู้

ผู้เขียนอธิบายในภายหลังว่าเมืองรามหลบลี้จากกองทัพทหารเมืองหมอกใหม่

ในครั้งที่พวกเขายกพลมาที่ชายแดนเวียงเชียงใหม่

เมื่อมาอยู่กับเจ้านายเก่า เมืองรามก็รับใช้ถวายหัว ไม่รู้จักเหน็ดเหนื่อยเหมือนเดิม

เจ้านายจึงเห็นความดีความชอบ มอบตำแหน่งผู้ดูแลนาหลวงให้

ในระหว่างนั้นเอง เมืองรามจึงมีโอกาสได้พบและรู้จักกับเจ้าหญิงองค์หนึ่ง

เจ้าหญิงระยับเนตร เป็นบุตรีของเจ้าน้อยสิงห์

บุตรชายของเจ้าน้อยอภิรุม พระญาติเจ้าหลวงพระองค์ก่อน

กับหม่อมเสลาหม่อมชาวลำพูน

เมื่อแรกอ่าน เรามองว่านางเอกเรื่องนี้เข้าท่ากว่าเล่มก่อน

เจ้าหญิงระยับเนตรเป็นเจ้าหญิงแสบซ่า แก่นเซี้ยว เอาแต่ใจ น่ารัก

แต่พออ่านไป อ่านไป .. นางเอกเรื่องนี้นางเยอะจริงๆ

เจ้าหญิงองค์นี้งามนัก (แต่คงไม่เท่าอีรี่ นางเอกคนก่อน)

ในช่วงต้นเรื่อง เมืองรามจำต้องติดตามคณะเจ้าไปสำรวจเมืองเชียงแสน

ด้วยว่าในหลวงรัชกาลที่ 5 ทรงมีพระประสงค์ให้แปงเมืองร้างให้กลายเป็นรัฐกันชน

คั่นระหว่างเมืองในปกครองของม่าน และเมืองในปกครองของสยาม

เจ้าหลวงจึงให้เริ่มต้นด้วยการยกพลไปขับม่าน เงี้ยว ลื้อ เขิน

ที่เข้ามาตั้งรกราก ตั้งกองโจร ฯลฯ ให้ออกไปเสียก่อน

เจ้าหญิงระยับเนตรก็ร้องตามเจ้าน้อยสิงห์ผู้เป็นบิดาไปด้วย

เมืองรามได้รับหน้าที่ให้ดูแลพระญาติพระองค์นี้

จึงได้ใกล้ชิดเห็นฤทธิ์เดชเจ้าหญิงระยับเนตรเต็มๆ

ในช่วงต้น เจ้าหญิงดูถูกเมืองรามว่าต่ำต้อยกว่า

สร้างความน้อยใจในหัวใจเมืองรามนัก

ในระหว่างการเดินทาง ก็ยิ่งเกลียดหน้า หาทางแกล้งสารพัด

ในระหว่างการเดินทาง ผู้เขียนใส่บทสนทนาของสองพ่อลูก

บอกเล่าประวัติศาสตร์และตำนานล้านนาตั้งแต่การสร้างกรุงก่อนสมัยพญามังราย

เรื่อยมาจนเชียงใหม่ตกเป็นของม่าน (พม่า) กว่าสองร้อยปี

ระหว่างนั้นก็ถูกเกณฑ์ให้ไปรบกับอยุธยาบ้าง ถูกอยุธยายกทัพมาตีบ้าง ฯลฯ

เล่าด้วยภาษากระชับ เข้าใจง่ายแบบพ่อเล่านิทานให้ลูกฟัง

(บางครั้งเมืองรามก็ถูกแกล้งให้เล่าบ้าง

ยิ่งเล่าจึงยิ่งพบว่าแท้จริงแล้วเมืองรามฉลาดเฉลียว และรู้อะไรๆ หลายอย่าง)

เป็นกุศโลบายของผู้เขียนที่นอกจากเจ้าหญิงระยับเนตรจะได้รู้ประวัติศาสตร์ที่ย่อยง่ายแล้ว

ผู้อ่านเองก็พลอยได้อานิสงส์ไปด้วย ;P

(แต่บางทีก็จำไม่หมดนะ ผู้เขียนจัดชุดใหญ่มาเลย รายละเอียดเยอะ

ชื่อเจ้าแต่ละองค์ แต่ละยุคยาวและเยอะมาก)

บทสนทนาของตัวละครเหล่านี้ไพเราะอ่อนหวานมีชั้นเชิง

มีการยกสุภาษิต ยกค่าว (บทกลอน) เพราะๆ มาแทรกไว้เสมอๆ

การเดินทางไปขับม่านในครั้งนี้ นอกจากจะเป็นการเรียนรู้นอกห้องเรียนของเจ้าหญิงแล้ว

ยังเป็นการเพิ่มความใกล้ชิดระหว่างเมืองรามและเจ้าหญิงไปในตัวด้วย

แม้จะเป็นความใกล้ชิดที่ต่างฝ่ายต่างยังมึนตึงใส่กันก็ตามที

ระหว่างการเดินทางนี่เอง

ขบวนทัพของเชียงใหม่ก็บังเอิญได้พบปะกับขบวนของเจ้าม่อนฟ้าและบัวบุรีด้วย

บัดนี้เจ้าม่อนฟ้าและอี่รีมีบุตรและบุตรด้วยกันอย่างละหนึ่ง ชื่อมาวฟ้ากับบัวฟ้า

โผล่มาอัพสเตตัสพอให้หายคิดถึงแล้วก็ลากันไป

และแล้วเมื่อกลับจากเชียงแสน เจ้าหญิงก็เริ่มรู้ตัวว่าตกหลุมรักเมืองรามเข้าแล้ว

ตอนป่วนก็ป่วนชาวบ้านเอาไว้เสียเยอะ แกล้งป่วย เอาแต่ใจสารพัด

พอเปลี่ยนมาตกหลุมรักพระเอก ก็กลับสงสารที่พระเอกทำงานหนัก

(ส่วนหนึ่งก็งานนางสร้างไว้ทั้งนั้น) ถึงกับน้ำตาตก .. อารมณ์สุดแปรปรวน

เจ้าหญิงป่วยทั้งเรื่อง ขัดอกขัดใจก็ทำฤทธิ์แกล้งป่วยให้คนป่วน

พระนางสวยหล่อเลือกได้กันทั้งคู่

ต่างฝ่ายก็ต่างปฏิเสธหนุ่มสาวที่หมายปองตนกันไปมากมาย

สุดท้ายต่างก็มารู้ใจตัวเองว่ารักกัน

เป็นรักต่างชนชั้น ..

รักแรกของเมืองรามเต็มไปด้วยอุปสรรค์แล้ว รักที่สองก็ยังมิวายมีอุปสรรคอีก

ความรักของเขาช่างยากลำบากและเต็มไปด้วยขวากหนาม

(และคาดว่าหลังจากกินแขกแต่งงานกันไปแล้วก็น่าจะยังลำบาก

ด้วยเจ้าหญิงระยับเนตรเอาแต่ใจตนถึงขนาด)

เมื่อกลับมา เจ้าหญิงระยับเนตรก็ทำฤทธิ์ให้เมืองรามได้มาสอนหนังสือตน

เมืองรามมาสอนหนังสือเจ้าหญิงระยับเนตรทุกวัน ความสัมพันธ์ก็ยิ่งแน่นแฟ้นทบทวี

ยิ่งรู้ว่ารักก็ยิ่งอึดอัดใจ หาทางออกไม่ได้

ในตอนนี้เอง เจ้าหญิงระยับเนตรได้เปลี่ยนร่าง

จากเจ้าหญิงจอมแก่นสุดป่วนชวนปวดหัว

กลับกลายเป็นเจ้าหญิงผู้ใฝ่รู้ช่างซัก ช่างถาม น่าเอ็นดู

แต่ไม่รู้ว่าเป็นเพราะเจ้าหญิง ‘เยอะ’ ไปหรือเปล่า

อ่านแล้วเลยไม่ค่อยอินเหมือนตอนที่เมืองรามรักกับอี่รีในเล่มก่อนเลย

แล้วก็ตามคาด ฝีมือระดับเจ้าหญิงระยับเนตร ก็สามารถดื้อดึง

ดึงตัวเองลงมาแต่งงานกับไพร่สามัญชนอย่างเมืองรามได้ไม่ยากเย็นอะไร

แต่งงานกันได้ไม่นาน เจ้าหญิงก็ให้บุตรชายหญิงแก่เมืองรามอย่างละคน

คนพี่คือเด็กหญิงอาบองค์ คนน้องเป็นชาย .. เด็กชายเมืองสิงห์

ในระยะที่เจ้าหญิงเพิ่งคลอดเมืองสิงห์นี่เอง เมืองรามก็ถูกเกณฑ์ให้ไปเชียงแสนอีกครั้ง

(แต่เจ้าหญิงเพิ่งคลอดได้ไม่กี่เดือน ก็หอบลูกคนเล็กขี่ม้าไปตามผ้วจ้า!!)

ในตอนนี้ .. ภาพการแปงเมืองร้างอย่างเมืองเชียงแสน

ให้กลายเป็นเมืองหน้าด่านของเชียงใหม่

ถูกเล่าด้วยตัวละครสำคัญอย่างเมืองราม

ทำให้เราได้เข้าใจลำดับขั้นตอนการสร้างเมืองชัดเจน เห็นภาพ

ว่ามีขั้นตอนสำคัญใด และมีอุปสรรคเช่นใดบ้าง

เจ้าม่อนฟ้าและอี่รี่ ยังโผล่เป็นระยะๆ ให้เด็กๆ ได้พบปะสานสัมพันธ์กัน

(บนความบาดหมางของสองพ่อ)

ในตอนท้ายเรื่อง ผู้เขียนได้กล่าวถึงเหตุการณ์ในพม่า (ในเรื่องเรียกว่าม่าน)

เมื่อพระเจ้าสีป้อได้ขึ้นเป็นกษัตริย์พม่าต่อจากพระเจ้ามินดุง

พ้องกับที่เคยอ่านไว้ในพม่าเสียเมืองด้วย

เมื่อพระเจ้าสีป้อขึ้นเป็นกษัตริย์ พระนางศุภยาลัต (มเหสี) …

และพระนางอเลนันดอ (พระมารดาของพระนางศุภยาลัต)

ได้จับพระญาติทั้งหมดขังและสำเร็จโทษทั้งหมด

เจ้าม่อนฟ้า เจ้าเมืองนาย .. เมืองหนึ่งของไตใหญ่

ไทยใหญ่ในเวลานั้นอยู่ใต้อำนาจของพม่าด้วย

มีการเกี่ยวดองกับเจ้าพม่ากันตามประเพณีเมืองขึ้น

เจ้าม่อนฟ้าและอี่รีจึงโดนหางเลขในการกว้านกำจัดพระญาติของพระนางศุภยาลัตด้วย

ด้วยเหตุนี้จึงทำให้เจ้าม่อนฟ้า อี่รี และเมืองรามได้พบกันอีกครั้ง

การพบกันรอบสุดท้ายนี้ เจ้าหญิงได้รับรู้เรื่องราวความหลัง

ระหว่างเมืองรามและบัวบุรีอย่างละเอียด รู้แล้วเจ้าหญิงแม่ลูกอ่อนก็หึงแหลก

ตัวละคร (ทั้งเจ้าม่อนฟ้า และเจ้าหญิงเนตรระยับ) ยังคงหึงหวง ..

ไร้สติและเหตุผลเหมือนเล่มก่อนเดี๊ยะ

โตจนมีลูกกันทั้งสองคู่แล้ว แต่วุฒิภาวะไม่ได้โตขึ้นด้วยเล้ย

อ่านแล้วก็พาเซ็งเหมือนเดิมค่ะ -*-

ฉากการพบกันของเมืองราม อี่รี เจ้าม่อนฟ้า และเจ้าหญิงระยับเนตรในตอนท้ายเรื่อง

ทำลายอรรถรสในการขมวดปมเตรียมตัวจบมาก

มันจบงงๆ จบเหมือนไม่จบ คาใจ ยังไงต่อ .. หรือจะเป็นกุศโลบายของผู้เขียน

ให้เราต้องติดตามอ่านเล่มต่อไปก็ไม่รู้ -*-

สำหรับเล่มนี้ .. หนึ่งฟ้าดินเดียว ..

ในส่วนของประวัติศาสตร์ และคำบรรยายเหตุการณ์สละสลวยสวยงามไม่แพ้เวียงแว่นฟ้า

แทรกบทสุภาษิตล้านนาเพราะๆ แทรกประเพณีล้านนา อย่างพิธีแฮกนา (แรกนาขวัญ)

และประเพณีงานบุญต่างๆ ของล้านนา เช่นงานบุญสลากภัต งานปอยหลวง ฯลฯ

แถมเมื่อเจ้าหญิงแต่งงานและมีลูก ประเพณีความเชื่อต่างๆ

ทั้งที่เกี่ยวกับการแต่งงาน และการคลอด การเลี้ยงทารก ในแบบล้านนา

ก็มีอยู่ในเล่มครบถ้วน

ในบทสนทนาระหว่างตัวละคร เราได้เห็นหัวจิตหัวใจของคนที่อยู่ในฐานะเมืองขึ้น

แม้เป็นถึงเจ้าก็ยังไม่มีอิสระ

ทั้งฝ่ายที่เป็นเมืองขึ้นม่าน อย่างเมืองน้อยใหญ่ชาวไตรัฐต่างๆ

และหมู่เมืองล้านนาที่ต้องขึ้นต่อสยาม ..